Uçak Yakıtı Nedir?

Uçaklarda ısı dengesini sağlamak, diğer ulaşım araçlarına göre daha zordur. Bu sebepten dolayı havacılıkta kullanılan yakıt türü, diğer ulaşım araçlarından farklıdır. Havacılıkta jet motorlu uçakların çoğu Jet-A1 denilen yakıt türünü kullanırlar.

Bu yakıtın ana maddesi kerosendir. Kerosen maddesi, havacılıkta oldukça önemli ve yanıcı özellikte bir hidrokarbon sıvıdır. Kerosen, yüksek irtifalarda düşen hava sıcaklığı nedeniyle, sıvının donmaması ve sıvının akışkanlığını kaybetmemesi için oldukça önemli bir sıvıdır. Kerosen maddesi, yalnızca havacılıkta değil sanayide, ısıtmada ve aydınlatmada kullanılır. Kerosen, halk arasında gaz yağı (parafin yağı) olarak bilinir. Bu sıvının birçok özelliği vardır.

-Kerosen 150°C ile 270°C dereceler arasında, petrolün ince bir şekilde damıtılmasıyla elde edilir.

-Kerosen, benzine göre daha zor alev alır ama benzinden daha fazla ısı verir.

-Kerosenin kendi kendine alev alma derecesi 210°C’dir.

-Kerosenin parlama derecesi 38°C’dir.

-Jet yakıtı (kerosen) kolay tutuşmayan bir sıvıdır. Bu sıvı yanmaya başlarsa diğer yakıtlardan daha fazla ısı verir ve söndürmesi hayli güçtür.

-Jet yakıtı (kerosen) yandığında söndürmek için köpük veya su sisi kullanılmaktadır.

-Kerosenin donma noktası -47°C civarındadır.

-Jet-A1 uçak yakıtındaki kerosen, yoğunluğuna göre farklılık gösterir. Bunlar jet-A ve jet-B türleridir. Jet-A1’in donma noktası jet-A’ya göre daha düşük ve jet-B’ye göre daha yüksektir. Bu nedenle havacılıkta en ideal yakıt türüdür.

Uçaklar Ne Kadar Yakıt Tüketir?

Uçaklar, ulaşacağımız yere hızlı bir şekilde varmamızı sağlayan bir havayolu taşıtıdır. Uçak ile seyahat ederken, uçaklar ne kadar yakıt tüketiyor diye hepimiz düşünmüşüzdür. Uçakların, performansına, verimine ve ağırlığına göre yakıt tüketimi farklılık gösterir. Uçakların yakıt tüketimi açısından en önemli parçası motorlarıdır. Uçakların yakıt depolarının hacmi, uçağın gideceği menzile göre değişiklik gösterir.  Mesela Boeing 747 ile 737’nin yakıt depoları arasında büyük bir fark vardır. Boeing 747-400 tipi uçağın yakıt hacmi 216,840 litre iken, 737-400’ün yakıt hacmi 26,170 litredir. Boeing 747 uzun menzilli bir jumbo jettir fakat Boeing 737 ona göre daha kısa mesafeler için tasarlanmıştır. Uçakların yakıt tüketimlerinde motorları çok büyük öneme sahiptir. Boeing 747-400 tipi bir uçakta 4 adet motor vardır. Boeing 737-400 tipi bir uçakta ise sadece 2 adet motor vardır. Bu motorlar eşit olarak uçağın yükünü paylaşmaktadırlar.

Yerde Yakıt İkmali

Uçaklarda yerde yakıt ikmali yapılırken güvenlik ve tedbir son derece önemlidir. Sorumlu kaptan pilotun, yakıt alınması hususunda talimatı olmadan kesinlikle hiçbir işlem yapılamaz. Yakıt ikmali yapılmadan önce, uçağın etrafında itfaiyeler hazır bulunur ve çıkış kapılarının hemen yanında merdiven bulundurulur. Uçaklar, kesinlikle yakıt ikmali sırasında park halinde ve motorları durmuş halde olmalı. Bütün tedbirleri aldıktan sonra, uçağın kanat kısmında yakıt ikmali yapılabilir.

Havada Yakıt İkmali

Havada yakıt ikmali, yakıtın bir uçaktan, başka bir uçağa yakıt pompalamasıdır. Öncelikle, havada yakıt ikmali için yüksek irtifalar tercih edilir. Yakıt verecek uçağın pilotu, yakıt alacak uçağın pilotu ile iletişime geçer. İki uçak iletişime geçtikten sonra hızlarını ve konumlarını ayarlarlar. Gerekli tedbirler alındıktan sonra yakıt veren uçak, kanat ucundan veya gövdenin alt kısmından uzun bir hortum açar. Hortumun ucunda sepet veya drog vardır. Alıcı pilot sepeti veya drogu içine çekebilen bir sonda ile hortumu uçağa bağlar, ardından yakıt ikmali yapılır. Yakıt ikmali bittikten sonra yakıt veren uçak, hortumunu sondadan çekerek yakıt ikmalini bitirir ve uçaklar birbirlerinden uzaklaşır.