Uçak Pencereleri Neden Oval Şeklindedir?

Uçuş yapmadan önce çoğumuz cam kenarı koltuğunu tercih eder ve uçuş sırasında uçağın oval penceresinden dışarıdaki manzarayı seyretmek isteriz. Peki bu manzarayı seyrettiğimiz pencereler neden oval ve evimizdeki gibi kare değil? Bu soru hepimizin aklına gelmiştir. Basit bir detay gibi gözükse de oval olması estetik bir kaygı taşımanın ötesinde, uçuş güvenliği için son derece önemlidir.

Son yıllarda uçakların gelişimi büyük bir atılım yaptı. Uçaklar bu atılımlarla, daha fazla yolcu ve yük taşıyabilecek, daha hızlı gidebilecek ve uzun mesafe yolculuk yapabilecek hale geldiler. Uçak penceresinin değişimi son zamanlarda atılan önemli adımlardan biri. Peki uçak pencereleri neden şekil değiştirdi ve pencere şeklinin değişmesinde neler etkili oldu? İşte bu soruların cevabı geliyor…

Uçak Pencereleri Neden Oval Şeklinde?

Uçaklarda kullanılan oval pencereler, tamamen bir mühendislik harikasıdır. Eğer günümüzdeki uçak pencereleri evimizdeki gibi kare şeklinde olsaydı, uçaklar geçmişteki kazalar gibi havada parçalanabilirdi.

Yirminci yüzyılda ticari hava yolu taşımacılığı yaygınlaşmıştı. Hava yolu şirketleri uçakları daha yüksek irtifalarda uçurmaya başlamıştı. Yüksek irtifalarda uçmanın tek bir sebebi vardı, uçuş masraflarındaki tasarruftu. Çünkü yüksek irtifada uçuş demek, daha düşük yoğunluktaki havanın uçağa daha az sürükleme yapması ve bundan dolayı da tüketilen yakıt miktarının azalması demekti.

Havayolu şirketleri uçakları yüksek irtifada uçurmak için bazı tasarımsal değişiklikler yapmak zorundaydılar. Öncelikle uçuş sırasında yolcuların rahat nefes alabilmesi için uçak kabinine basınç uygulanması gerekliydi. Daha sonra uçağın bu basınca dayanması için silindir şeklinde olması gerekiyordu. Ancak 20. yüzyılın ortalarında bu tasarımsal değişikliklerden bir detay gözden kaçmıştı. Bu detay pencerelerin oval değil kare olmasıydı. İşte bu detayın fark edilmesi için De Havillan Comet uçağı meydana çıkmıştı.

De Havilland Comet, İngilizlerin büyük umutlarla ürettiği bir uçaktır. Comet, kısa menzilli, düşük hızlı, gürültülü ve konforsuz pervaneli uçaklara son verip havacılıkta yeni jet çağını başlatan uçaktı.  Ancak uçağın, uçuşa başlamasının üzerinden bir sene sonra ardı ardına kazalar yaşanmaya başlamıştı. İlk araştırmalarda pilotaj hatası sanılsa da kazaların devam etmesi sonucunda, De Havilland Comet derin kapsamlı bir araştırma için hizmetten çekildi. Uçak gövdesinin tamamı suya batırılarak, basınç testi uygulandı ve uçağın köşeli yani kare biçiminde tasarlanmış pencerelerinde büyük bir gerilim oluştuğu ve uçağın havada basınç ile gövdenin bu noktalardan yırtıldığı tespit edildi.

Köşegen pencereler, atmosfer ile kabin basıncı arasındaki küçük bir farklılıktan dolayı, yüksek irtifalarda uçan uçaklarda sorun teşkil ediyordu. Bu farklılık, kabinin çok az miktarda genişlemesine sebep oluyordu ve kabinin kenarlarında baskıyı artırıyordu. Bu baskı pencerenin çerçevelerine biniyor ve köşegen pencerenin keskin kenarlarında yani uçlarında birikiyordu. Biriken bu baskı en sonunda pencere çerçevelerinde çatlamaya sebep oluyordu. Oval bir pencerede ise biriken baskılar, pencere çerçevesinde daha orantılı ve yumuşak bir şekilde dağılmaktadır. Bu sayede çerçeve kenarlarında yük birikimi engellenmiş olmaktadır. Comet uçaklarının kazalarından sonra tüm uçaklarda oval pencere tercih edildi ve kaza oranı büyük oranda azalmış oldu.