Jet Uçaklar

Havada pervaneyle çalışan ilk uçaklar, oldukça yavaştı. Jet motorunun icadı bu durumu değiştirdi. Jet motorunun icadı, havacılık tarihinde en önemli buluşlardan bir tanesidir ve tarihe yön veren bir teknolojidir. Öyle ki günümüzde sesten daha hızlı, atmosferi delebilen hatta havada asılı kalabilen uçaklar vardır. Bütün bu gelişmelerin öncüsü jet motorunun icadı olmuştur.

Her yıl yaklaşık 2 milyar yolcu jet uçaklarıyla seyahat ediyor. En büyük jet uçakları, insanları ve büyük kargoları dünyanın bir köşesinden diğer köşesine taşımak için üretilmiştir. En hızlı jet uçaklarının tasarlanma amaçları farklıdır; savaş, izleme, taşıma ya da araştırma.

İlk Jet Uçağı

Coanda-1910, Romanyalı mühendis Henri Coanda tarafından 1910 yılında tasarlanmış ve üretilmişti. Birçok bakımdan günümüz uçaklarına benzeyen Coanda-1910’da, pilotlar diğer uçaklarda olduğu gibi motor arkasında bulunan açık kokpit içinde, dış faktörlere maruz otururlardı. Ancak ihtişamlı tasarımı, ilk jet motorlarından olan yenilikçi motoru ve pervanelerin yokluğu, uçağı benzer uçaklardan ayırıyor ve zamanın ötesine taşıyordu. Coanda-1910’un içerisindeki fan, içten yanmalı bir motorla çalıştırılıyordu. Öndeki hava içeri çekilip arkadan dışarı atılarak itki kuvveti oluşturuluyordu. İlk kalkış denemesinde pistte alev alan Coanda-1910 test uçuşunu başarıyla tamamlayamadı.

Daha gelişmiş ve ileri teknoloji jet motorları ancak 1930 yılında İngiltere’de Frank Whittle ve Almanya’da Hans Von Ohain ‘in gayretleriyle ortaya çıkabilmişti. Alman şirketi Heinkel tarafından üretilen He 178, 1939 yılında göklere yükselerek, bir jet motoruyla düzgün ve hatasız biçimde uçan ilk jet motorlu uçak olmuştu. He 178 metal bir gövdeye ve ahşap bir kanatlara sahiptir.

Jet Uçaklarında Kanatlar Nasıl Çalışır?

Kanadın alt yüzeyi boyunca akan hava, üst yüzeydeki havaya göre daha hızlı hareket eder. Yavaş ilerleyen hava daha yüksek basınç uygulayarak, uçağın havada kalmasını sağlayan kaldırma kuvvetini ortaya çıkarır. Kaldırma kuvvetini belirleyen bir başka faktörde, kanadın açısıdır. Kanat flapları, kalkış ve inişte, kaldırma kuvvetine katkıda bulunan yapılardır.

Yolcu Uçaklarında Kullanılan Jet Motoru

Günümüz ticari ve yolcu uçaklarında “turbofan” adı verilen bir jet motoru çeşidi kullanılır. Bunlar, düşük hızlı havayı, motordan çıkan yüksek hızlı hava çevresine yönlendirir. Böylece yüksek hızlı hava, motor çevresindeki düşük hızlı havayla karşılaşmamış olur ve türbülans etkisi azalır. Bu özellik, motoru hem sessiz hem de verimli kılar.